N a z a n H a y d a r i P e k k a n
Yerel yönetim kadrolarının ideal olarak amacı kente yaşayan halkın sorunlarına ve çözüm önerilerine çok katmanlı, adil ve kapsayıcı yaklaşarak huzur ve güven ortamı sağlamak olmalıdır. Seçimler ise bu amaca yönelik olarak vizyon ve projelerini gerçekleştirmek isteyen adaylar ve partiler için bir araçtır. Ancak uygulamada amaç ile aracın çoğu zaman yer değiştirdiğini ve sınırlı sayıda alışılagelmiş konuların gündemi belirlediğini görürüz. Bu durumlarda, çemberin dışında kalanlar seçim sürecinde neredeyse hiç tartışılmaz ya da mülteciler ile ilgili durumda olduğu gibi tartışıldığında seçim propagandası haline getirilir.
Bu yazı[i] dezavantajlı grupların önceliklerini ve yaygın söylemlerin dışında kalmış olan konuları gündeme taşıyacak habercilik için konu, soru ve yaklaşım örnekleri sunar.
Toplumsal cinsiyet odaklı haberler için konu ve soru önerileri
» Adayların;
∙ toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki taahhütleri ve politika önerileri
∙ şiddetle mücadele konusundaki planları
∙ LGBTİ+ hakları konusunda politikaları ve taahhütleri
∙ kadınların kamusal alanlarda güvenliğini sağlamaya yönelik düşünce, plan ve projeleri
∙ toplumsal cinsiyet bilinci eğitimine yönelik planları
» Kadın ve LGBTİ+ temsiliyeti
∙ Kadın adayların kampanya ve politika önerileri
∙ Kadınların yerel seçim sürecine katılımındaki engeller ve engellerin aşılması yönünde çabalar
∙ Kadınların seçim sürecine daha etkin katılımını destekleyen girişimler ve temel STK faaliyetleri
» Bölgenin toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki durumunu yansıtan istatistik ve analizler
» Toplumsal cinsiyet konusundaki başarılar ve zorluklar üzerine bilgilendirici içerikler
» Kadınların/LGBTİ+’ların;
∙ yerel yönetimlerden beklentileri
∙ yararlandıkları belediye hizmetleri
∙ belediye yönetimine katılımını artırmak üzere neler yapılabileceği
» Kadın odaklı yerel bütçeleme politikaları
» Toplumsal cinsiyet odaklı kent kavramı
» Toplumsal cinsiyet odaklı belediyecilik
» Toplumsal cinsiyet temsilleri
» Şehir ve bölgelerde kadınların görünürlüğünü artırmak için neler yapılıyor?
» Sığınaklar ve danışma merkezleri
» Sokak aydınlatmaları var mı? Ne durumda?
» Belediye kadın ve aile sağlığı merkezleri
» Belediyelerde kadın istihdamı
Kadın adayların genelde erkek adaylardan daha az haber olduklarının farkındalığıyla haber yapın. ~ Kadın adaylar haber olduklarında başarıları sıklıkla değersizleştiriliyor. ~ Başarılarını erkeklerle ilişkilendirerek meşrulaştırmayın. Örneğin; eşi, annesi gibi ~ Önem taşımadığı sürece cinsiyet belirtmeyin. Örneğin; kadın doktor, kadın avukat, kadın muhtar gibi. ~ Anne ve eş rollerine odaklanmayın. “Kocanız adaylığınız hakkında ne düşünüyor?”, “Siz seçim kampanyası ile ilgilenirken çocuklara kim bakıyor? ya da “İş ve aile arasında nasıl bir denge kuruyorsunuz?” gibi sorular sormayın. ~ Başarılı olma istek ve çabasını erken adaylar için taktir edilen bir özellik, kadın adaylar için olumsuz, “fazla hırslı” ve cezalandırılması gereken bir durum olarak nitelendirmeyin. ~ Dış görünüş, makyaj, saç veya kıyafetler hakkında konuşmayın. ~ Kilosu, gülümsemesi, çekiciliği hakkında yorum yapmayın. ~ İçeriğinden ziyade ses tonuna odaklanmayın. ~ LGBTİ+ ‘lar hakkında yazarken eril veya dişil olarak çerçevelemekten kaçının. |
– Kapsayıcı seçim haberciliği için….
» Yurttaşların sorunlarını ve önceliklerini politikacıların ve adayların gündemine taşıyabilme gücünüz olduğunu hatırlayın.
» Halkın nabzını tutmak için iyi bir gözlemci olun, sokağa çıkın. Yürürken, otobüste, metroda, alışveriş yaparken veya sosyalleşirken yapılan dikkatli gözlemler haberlere ipucu olabilirler.
» Toplumun farklı kesimlerini, farklı bölgeleri temsil etmeye çalışarak görüş ve perspektif çeşitliliğine önem verin.
» Tepkileri ve şikayetleri dinlemek üzere mümkünse bir “kamu temsilcisi” veya ombudsman görevlendirin.
» Halkın her gün yüzyüze kaldığı sorunları haberleştirirken, (Elektrik kesintileri, su/elektrik ücretleri, içme suyuna erişim, bozulmuş yollar, yakıt fiyatları, öğretmen ve hastane eksiği gibi) adayları bu konularda konuşmaya zorlayın.
» Sorunları ve yerel yönetimlerden beklentileri haberleştirirken kişisel hikâyelere ve deneyimlere yer verin.
» Yerel yönetimlerin faaliyetlerini şeffaf bir şekilde takip edin.
» Yerel adayların profillerini detaylı bir şekilde sunan ve adayları değerlendirme konusunda yardımcı olacak bilgiler sağlayın.
» Yerel sivil toplum kuruluşları, mahalle dernekleri ve yerel liderlerle iş birliği yaparak toplulukların gerçek ihtiyaçlarına odaklanın.
» Dezavantajlı grupların, sendikaların, meslek birliklerinin, LGBTİ+’ların ve kadın gruplarının, hak örgütleri temsilcilerinin görüş ve taleplerini haberleştirin.
» Hak örgütleri temsilcilerinden ve üniversitelerde çalışan araştırmacılardan temel sorunların (ekonomi, yönetişim, sağlık, eğitim, yargı, insan, hayvan ve çevre hakları, dış politika, göç, kadın/LGBTİ+, ifade özgürlüğü, çocuk vs.) haberleştirilmesi süreçlerinde destek alın.
» Yerel yönetimleri ve faaliyetlerini sadece seçim zamanlarında değil, sonraki süreçlerde de gündeminizde tutun.
» Seçimden sonraki dönemlerde seçim dönemlerinde aday ve partilerin verdiği vaatlerin ne kadar yerine getirildiğinin takibini yapın.
Nefret söylemi, ayrımcılık ve şiddetten uzak bir dil için…
» Haberin pozitif ve negatif etkileri olabileceğini hatırlayın.
» Tansiyon yükseltecek dil ve başlıklardan uzak durun.
» Yabancı düşmanlığını ve dezavantajlı gruplara yönelik sözlü saldırıları yaygınlaştırmayın.
» Lakap takmaktan, klişelerden ve hakaret cümlelerinden uzak durun.
» Cinsiyetçi ve ayrımcı dilin farkında olun, kullanmayın.
» Şiddet ve aşağılama içeren kışkırtıcı video, fotoğraf, resim ve sesleri kullanmayın.
» Kışkırtıcı dil veya fiziksel şiddet içeren olayları haberleştirirken haberin kendisinin şiddeti
büyütüp nefreti desteklemediğinden emin olun.
» Belli suçları belli kimliklerle ilişkilendirmeyin.
» Etnik, dini ve ulusal kimliği terör ile ilişkilendirmeyin.
» Genelleme yaparak nefret söylemi üretmeyin.
» Negatif ve saldırgan bir dil kullanmayın
» Tırnaksız bir şekilde kullanılan demeçler, ifadesine başvurulan kişilerin söylemlerini tekrar üretir.
Ne tür söylemleri yeniden ürettiğinizin farkında olun.
» Biz ve onlar karşıtlığını yaratan karşılaştırmalardan ve benzetmelerden kaçının.
[i] Nazan Haydari, HAK ODAKLI YEREL SEÇİM HABERCİLİĞİ REHBERİ“, IPS İletişim Vakfı yayini 2024, içinde, s. 9-10. Rehbere PDF belge olarak buradan ulaşabilirsiniz.
